پیامبر در غدیر خم مسلمانان را به چه چیزی فراخواند
در خطبه غدیر حضرت حجت با چه نامی معرفی شده
برترین عید امت اسلام
غدیر خم نام ناحیهای میان مکه و مدینه است که محمد، پیامبر اسلام، در ۱۸ ذیالحجه سال ۱۰ هجری قمری (مطابق با 28 اسفند سال ۱۰ خورشیدی) علی بن ابی طالب را «ولی» مؤمنان اعلام کرد.[۱])، سال روز این واقعه میان شیعیان به عید غدیر شهرت دارد.
محمد، پیامبر اسلام، در بازگشت از آخرین حج خود همه مسلمانانی را که در حج شرکت داشتند در غدیر خم جمع کرد و خطبهای ایراد که عبارت معروف مَن کُنتُ مَولاهُ فَهذا علیٌ مَولاه (ترجمه: هرکه من مولای اویم پس علی مولای اوست) قسمتی از آن میباشد. ولی یا مولا به معنای رهبر یا دوست قابل اعتماد و با کلمه ولایت (با کسر واو) یا وَلایت (با فتح واو) که حکومت، غلبه معنوی و قدرت معنی میدهد، مرتبط است. وقوع این رخداد و بیان سخنان با تفاوتهایی در عبارات حدیث متواتر مورد قبول بین شیعه و سنی میباشد. اما، در تفسیر حدیث غدیر خم در بین شیعه و سنی اختلاف وجود دارد. شیعیان معتقدند که او در ... آنجا علی بن ابیطالب را بهعنوان وصی و برادر و جانشین خود از جانب الله معرفی کرد. اهل سنت این حدیث را به خاطر خصومت های صحابه با علی که در یمن رخ داد میدانند و به همین خاطر تنها آن را بهمنزلهٔ اظهار نزدیکی پیامبر به علی و دعوت به دوستی با او و رفع خصومت ها میدانند و اینکه علی به عنوان پسر عمو و فرزندخوانده اش جانشین او در مسئولیتهای خانوادگی اش پس از مرگ شود.[۲]
در سال دهم هجری (۶۳۲ میلادی) که آخرین سال زندگانی محمد بود، به همه مناطق مسلماننشین و طوایف و قبایل مسلمان عربستان خبر داد، که وی در این ماه به مکه خواهد رفت و حج کامل را بهجای خواهد آورد. بدینترتیب بزرگترین اجتماع مسلمانان شکل گرفت، که به حجةالوداع معروف است.[۳]
از سلسله مباحث در مورد |
با پایان حج، محمد به سرعت دستور حرکت جهت اجتماع در غدیر خم را دادند. حتی ۱۲۰۰۰ از اهل یمن - که برای رفتن به وطن خود باید راه دیگری را میرفتند - به دستور او با کاروان مسلمانان همراه شدند.
در میان راه مکه و مدینه در غدیر خم، آیه تبلیغ فرو فرستاده شد:
یَا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ ۖ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ
«ای پیامبر! آنچه را از سوی پروردگارت بر تو نازل شده [به مردم] برسان. اگر این کار را نکنی، رسالت الهی را به انجام نرساندهای و خداوند از مردم نگاهت خواهد داشت.»
در پی نزول این آیه، پیامبر کاروانیان در آن محل گرد هم آیند، و در همانجا پیامبر خطابهٔ طولانی غدیر را ایراد کرد.
برخی بخشهای این سخنرانی- که به گفته شیعیان در معرفی مقام علی است - چنین است:[نیازمند منبع]
ای مردم! بدانید که خداوند علی را ولی و امام شما قرار داده و اطاعت او را بر مهاجران و انصار و کسانی که به نیکی از آنان پیروی کنند، و بر شهری و روستایی و عجم و عرب و آزاد و مملوک و بزرگ و کوچک و سفید و سیاه واجب کردهاست. آگاه باشید که «امیرالمؤمنین» غیر از این برادرم کسی نیست و پیشوایی مؤمنان پس از من بر کسی جز او روا نخواهد بود. او جانشین من در امتم و پیشوای کسانی است که به من ایمان آوردهاند و نیز جانشین من در تفسیر کتاب خدا است. خداوند دین شما را به واسطه امامت او کامل گردانید. به دستورهای او گوش فرا دهید تا در سلامت بمانید و از او پیروی کنید تا هدایت شوید. ای مردم! من «صراط مستقیم» ام، که خداوند شما را به پیروی آن امر فرمودهاست. آنگاه پس از من، علی و پس از او، فرزندانم از نسل او.
من [از جانب خداوند] دستور یافتهام که از شما دربارهٔ آنچه که از سوی خداوند دربارهٔ علی امیرالمؤمنین و اوصیای پس از او آوردم، بیعت بگیرم و دست شما را بفشارم. خداوند به من دستور داده که از زبانهای شما در مورد آنچه بیان نمودم - راجع به علی امیرالمؤمنین و امامانی که پس از او میآیند و از من و از اویند، اقرار زبانی بگیرم و چنانکه خبرتان دادم، نسل من از صلب علی است. همگی بگویید: شنیدیم و اطاعت میکنیم و خرسندانه - در مقابل آنچه از سوی پروردگار ما و خویش دربارهٔ امامت علی امیرالمؤمنین و امامانی که از صلب او به دنیا میآیند، به ما رساندی - سر تسلیم فرود میآوریم. بر این باور زندهایم و با آن میمیریم و با آن [در قیامت] محشور میشویم. تغییر نمیدهیم و تبدیل و انکار نمیکنیم، تردید به دل راه نمیدهیم و از این باور برنمیگردیم و پیمان نمیشکنیم.
در جایی از خطبه رسول خدا علی را آن قدر روی دست بلند میکند که پاهای علی محاذی زانوهای رسول خدا قرار میگیرد آنگاه پیامبر میگوید:
ای مردم، این مرد برادر و وصی و نگهدارنده علم من و جانشین من است، بر هر کس که به من ایمان آورده و بر من است تفسیر کتاب پروردگارم[۴]
به روایت شیعه پس از پایان خطابه، آیه اکمال دین بر پیامبر فرو فرستاده
امروز کافران از دین شما ناامید شدند. پس از آنان نهراسید و از من (پروردگار) بترسید. امروز دینتان را برایتان کامل کردم و نعمتم را بر شما تمام داشتم و اسلام را بهعنوان دینتان پسندیدم.
مراسم بیعت مسلمانان با پیامبر و علی سه روز طول کشید ودو خلیفه اول و دوم و حتی بانوان با قراردادن دست خود در ظرف بزرگ آبی که در سوی دیگر آن در درون خیمه، دست علی قرار داشت، بیعت خود را اعلام میکردند. ودر در این روز پیامبر اسلام عمامه خود را بر سر علی گذاشت در دیدگاه شیعه، منافقین که گروه قابلتوجهی را تشکیل میدادند، در ماجرای غدیر و به اراده الهی، نتوانستند نیات خود را آشکار و عملی کنند؛ اما در میان جمعیت شبهه افکنیهایی نسبت به اقدام پیامبر انجام میدادند و شخصی به نام «حارث فهری» را تحریک کردند تا نزد رسول بیاید و برخلاف همه تصریحات حضرت در ضمن خطبه، سؤال کند که آیا آنچه دربارهٔ علی بن ابی طالب گفتی از جانب پروردگار بود یا از جانب خود؟ پیامبر در پاسخ گفت: «خداوند به من وحی کردهاست و واسطه میان من و خدا جبرئیل است و من اعلامکننده پیام خدا هستم و بدون اجازهٔ پروردگارم، خبری را اعلام نمیکنم
در خطبه غدیر حضرت حجت را با چه نامی معرفی شده است
خطبه غدیر حاوی ۲۵ جمله در باره حضرت مهدی (عج)
خطبه غدیر در معرفی امام علی (ع) به حضرت بقیة الله الأعظم توجه خاصی دارد به طوری که درخطبۀ غدیر ۲۵ جمله درباره حضرت مهدی (عج) آمده است. در خطبه غدیر (سخنرانی پیامبر (ص)) در معرفی امام علی (ع) به حضرت بقیة الله الأعظم توجه خاصی شده است.
خبر دادن از مهدی موعود(عج) برای آن مردمی که قبول ولایت امیر المؤمنین(ع) برایشان سنگین بود، بیانگر آینده نگری اسلام و برنامه بلندمدت دین الهی برای مسلمان است. اگرچه برخی با آنکه آن روز با علی بن ابی طالب علیه السلام بیعت کردند؛ پیمان شکستند. ولی حقایق در طول زمان برای نسلها روشن گشت و از آنجا که کارها به دست خداوند است، روزی امر اهل بیت علیهم السلام ظاهر می شود. آن روز، جهان به دست جانشینان واقعی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم سپرده میشود و انتقام آنچه در طول قرن ها برایشان رفته است، گرفته می شود.
در خطبۀ غدیر ۲۵ جمله درباره حضرت مهدی (عج) آمده است که آنها را در شش عنوان میتوان خلاصه کرد:
الف: بشارت به آمدن او: پیامبر اکرم (ص) در اینباره میفرماید: او کسی است که همة پیشینیان به آمدن او بشارت دادهاند.[۱]
ب: خاتمیت او: یعنی امامت در امامان تعیین شده، اتصال دارد و منقطع نمیشود تا زمانی که به دست خاتم و آخرین آنان که حضرت مهدی (عج) است، برسد.
ج: مقام و منزلت او: در این باره دو جهت ذکر شده است:
۱. فضایل و مناقب او:
- او انتخاب شدة خداوند و هدایت یافته و کمک شده است.
- نور از جانب خداوند در او قرار داده شده و نوری نیست مگر با او، و حقی نیست جز با او.
۲. مقام و شأن اجتماعی او:
- او ولی خدا در زمین و حکم کنندة خدا در میان خلق است.
- کارها به او سپرده شده و او امین خداوند بر سِر و آشکار الهی است.
- او یاری کنندة دین خدا است.
- او هر صاحب فضلی را به قدر فضلش و هر صاحب جهلی را به قدر جهلش نشانه میدهد.
د: علم او: این مسأله را نیز از دو بعد میتوان در خطبۀ غدیر به دست آورد:
۱. او وارث هر علمی است و علمش به همه چیز احاطه دارد.
۲. علم او به دریای عمیق علم الهی اتصال دارد.
هـ : قیام او: در دو مورد از خطبة غدیر، کلمة "القائم المهدی" بکار رفته و بعد از آن به قدرت مطلقه و تمام عیار حضرت بقیة الله الأعظم ـ ارواحنا فداه ـ اشاره شده که از جانب الهی به او عطا شده است و هیچ قدرتی طاقت برابری با او را ندارد.
این موضوع از سه جنبه مطرح شده است:
۱. کسی بر او غالب یا علیه او کمک نمی شود و او همۀ قلعههای محکم را فتح میکند.
۲. او بر همۀ ادیان و بر همۀ گروههای شرک غالب میشود و آنان را هدایت میکند و یا (متعصبان را) نابود میکند.
۳. خداوند همة آبادیها و شهرهای جهان را تحت تصرف حضرت مهدی (عج) در میآورد.
و: انتقام او: در قسمتی از خطبة غدیر به این مسأله تصریح شده است که اگر چه حق اهل بیت علیهم السلام و شیعیانشان در طول تاریخ توسط ظالمین پایمال شده است، ولی منتقمی می آید و گذشته از عذاب اُخروی، در همین جهان دل دوستان را با گرفتن انتقام از دشمنان، مسرور خواهد کرد. این نکته در قالب سه جمله آمده است:
۱. او حق خداوند و هر حق را که به اهل بیت علیهم السلام مرتبط شود، می گیرد.
۲. او انتقام هر خون به ناحق ریختۀ اولیاء خدا را می گیرد.
۳. او از تمام ظالمان عالم، انتقام می گیرد.
در بخش ششم خطبه نیز سه موضوع ذکر شده است:
۱. نورانیت ونسل نورانی حضرت: آنجا که میفرماید: نور از طرف خداوند در من، و سپس در علی علیه السلام و نسل او تا مهدی قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف قرار داده شده است.
۲. گرفتن حقوق اهل بیت به دست حضرت، آنجا که میفرماید: "مهدی، حق خداوند و هر حقّی را که برای ماست می گیرد".
۳. اختیار مطلق زمین به دست حضرت، آنجا که میفرماید: هیچ سرزمین آبادی نیست مگر آنکه خداوند تا روز قیامت اهل آن را به خاطر تکذیبشان هلاک میکند، و آن را در اختیار حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف قرار میدهد.
در بخش هشتم خطبه سه موضوع دیگر ذکر شده است:
۱. خاتمیت آن حضرت، آنجا که میفرماید: خاتم امامان مهدی قائم (عج) از ما است.
۲. غلبة او بر همة ادیان، آنجا که میفرماید: اوست غالب بر أدیان، منتقم از ظالمین فاتح قلعه ها، غالب بر مشرکین، منتقم خونهای به ناحق ریخته، کمک کنندة دین خدا، سرچشمه گرفته از دریایی عمیق، نشانه دهنده به افراد در حد خودشان، وارث علوم محکم کنندة آیات الهی.
۳. بشارت به او، آنجا که میفرماید: اوست که کارها به دست او سپرده شده و گذشتگان به او بشارت دادهاند، و او ست حجت باقی خداوند، و ولیِّ او در زمین و امانتدار او بر سرّ و آشکار.
[۱]. خطبه غدیر؛ احتجاج طبرسی،ج۱،ص۶۶ .
منبع :» سایت ویکی پدیا